Şair Nazım Hikmet solun en çok değer verdiği sanatçılarımızdan biri. İlk şiirlerinde dini/milli unsurlar oldukça fazla olduğu için sol bu şiirlerinin hiçbirine itibar etmez. Örneğin, Taksim'deki "Ağa Camii"ni boş gördüğünde yazdığı şiiri okuduğunuzda eğer şairini bilmezseniz, yazanın Mehmet Akif veya Necip Fazıl olduğunu sanabilirsiniz. Nazım'ın bu ve benzeri şiirleri sol jargona uygun görülmediği için popüler şiirleri arasında yer almaz, buna mukabil muhalif, protest şiirleri dilden dile dolaşır.
Bu şiirleri bayraklaştıran kimi sol çevreler sanırlar ki; Nazım Hikmet, muhafazakar iktidarların zulmüne uğradığı için bu şiirleri yazmış. O nedenle, nerede bir muhafazakarlık ve onun uzantısı olarak görülen devletçilik görüntüsü varsa orada hemen Nazım'ın şiirleriyle tepki koyan bu tipler solculuklarını Atatürkçü, İnönücü olmakla tanımlarlar.

Halbuki, Nazım Hikmet ne görmüşse Menderes hükümetinden değil ondan önceki dönemde görmüş, Atatürk döneminde hapse konmuştur.
Nazım Hikmet ilk olarak 12 Ağustos 1925 tarihinde istiklal mahkemesince yapılan ve kendisinin bulunmadığı bir davada 15 yıl ceza alınca Rusya'ya kaçtı. Yurda dönüşünde yakalandı ve olay yerine en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu Rize’de, tutuklu olarak, dört ay süren bir yargılama sonucunda üç gün hapis cezası aldı. 14 Ekim 1928’de kelepçeli olarak götürüldüğü Ankara’da yeniden tutuklanarak Aydınlık dergisinde yayımlanan şiirleri nedeniyle hakkında yeni bir dava açıldı. Bu ve daha sonra aldığı cezalar nedeniyle zaman zaman hapse girdi.
Nâzım Hikmet'e son olarak ise orduda komünizmi yaymak suretiyle isyan çıkartmak teşebbüsünde bulunduğu vehmiyle dava açılmıştı.

"17 Ocak 1938 gecesi akrabası olan Celâleddin Ezine'nin evinde otururlarken gelen polislerce tutuklanıp kısa bir süre İstanbul Tevkifhanesi'nde bekletildikten sonra, Nâzım Hikmet Ankara'ya Harp Okulu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderildi. Kesinlikle beraat edeceğini umduğu bu dava, 29 Mart 1938'de "askeri kişileri üstlerine karşı isyana teşvik" suçuyla 15 yıl ağır hapse mahkûm edilmesiyle sonuçlandı.

28 Mayıs 1938'de temyiz bu cezayı onayladıktan sonra, Ankara Cezaevi'nden alınarak İstanbul'da Sultanahmet Cezaevi'ne getirildi, bir ay geçmeden, haziran sonlarına doğru, Donanma Komutanlığı'ndan gelen görevliler onu alıp kelepçeli olarak Köprü Kadıköy iskelesinden bir motorla Adalar açığında bekleyen Erkin gemisine götürdüler. Önce bir ayakyoluna, sonra sintine ambarına kapatıldı.

Bu kez de Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nde yargılanacaktı. 10 Ağustos 1938 günü başlayan davada, on dokuz gün sonra, 29 Ağustos 1938'de, "askeri isyana teşvik"ten, 20 yıl ağır hapse mahkûm oldu. İki cezası birleştirilince 35 yıl tutuyordu. Mahkeme bunu çeşitli gerekçelerle 28 yıl 4 aya indirerek karara bağladı.

29 Aralık 1938'de, Askeri Yargıtay'dan gelen onay, son umutları da boşa çıkardı. 1 Eylül 1938'de İstanbul Tevkifhanesi'ne, şubat 1940'ta Çankırı Cezaevi'ne, aynı yıl aralık ayında da Bursa Cezaevi'ne gönderildi."

Nazım Hikmet ve yakınları Atatürk'e ve İsmet İnönü'ye mektuplar yazmış,suçsuz olduğunu belirterek af dilemiş, ancak bunlar dikkate alınmamıştı

Nazım Hikmet, Türkiye’de yaşadığı yıllarda toplam 17 yıl hapis yatmıştır. Bunların hepsi Atatürk ve İsmet İnönü dönemlerindedir.

Nazım Hikmet özgürlüğüneD.P'nin iktidara gelmesiyle Menderes iktidarının çıkardığı af yasasıyla kavuşmuştur. O ana kadar 12 yıl 7 ay yatmıştı. Afla birlikte 28 yıl 4 aylık cezasının geri kalanı bağışlanıyordu..

Ne garip ki, Nazım Hikmet'i ve şiirlerini bayrak yapan onu hapsedenler yerine onu affeden Adnan Menderes'e ve D.P iktidarına düşmanlık beslemekteler.

Peki, Atatürk döneminde hapse konulan ve İnönü tarafından affedilmeyip, toplamda 17 yıl hapis yatan Nazım Hikmet suçsuz muydu?
Nazım Hikmet'in devlete karşı o gün söylediklerini bugün yine devlete karşı tekrarlayanlar demek ki onu suçsuz görüyorlar. Ne garip ki, bunlar hem Atatürkçü-İnönücü, hem de Nazım Hikmet hayranı.

Bu kafaları anlayabilen var mı acaba?